Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ- ΑΣΚΗΣΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟΨΗ




Εντάσσεται ως μορφή οργανωμένου λόγου στο πλαίσιο του επικοινωνιακού είδους, όπως για παράδειγμα η σύνταξη μιας επιστολής/ γραπτής εισήγησης κτλ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε αυτή την περίπτωση ο μαθητής δεν καλείται απλώς να παραθέσει τις απόψεις του για ένα θέμα αλλά να ασκήσει κριτική σε μία θεωρία, να καταρρίψει μία άποψη και ανασκευάσει τα επιχειρήματα της αντίθετης πλευράς με δικά του αντεπιχειρήματα.
Πχ. Σε μια συνεδρίαση της Ευρωβουλής των Εφήβων αναλαμβάνετε να αντικρούσετε τα επιχειρήματα συνομήλικου Βρετανού, ο οποίος είναι υπέρμαχος της παραμονής των μαρμάρων του Παρθενώνα στη χώρα του.
Δομή – διαρθρωτικές λέξεις/ φράσεις

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αξιότιμοι σύνεδροι
Αγαπητοί συμμαθητές
Ακούσαμε με ενδιαφέρον την άποψη του βρετανού συμμαθητή μας που υποστηρίζει….(θέση)…, άποψη που επικυρώνει την πάγια θέση της χώρας του απέναντι óô αυτό το ευαίσθητο εθνικό θέμα για τη δική μου χώρα και τους συμπατριώτες μου. Έτσι δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό και να μην αντικρούσω αυτές τις απόψεις που διαιωνίζουν μια αδικία και στερούν από τον ελληνικό λαό το δικαίωμα στη μνήμη και την ιστορία που αυτά τα μνημεία αντιπροσωπεύουν γι΄ αυτόν.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ1. Αντίθετες απόψεις
- Ο ίδιος υποστηρίζει ότι…
- Επίσης ισχυρίζεται …
- Είναι της άποψης ότι…
- Προβάλλει ως επιχείρημα το γεγονός ότι…
- Οι θιασώτες αυτής της άποψης επικαλούνται το…ως επιχείρημα που υποστηρίζει τις θέσεις τους…
- Ως ένα άλλο επιχείρημα επικαλείται προκειμένου να μας πείσει…/ να στηρίξει αβάσιμες κατά τα άλλα θεωρίες…
2. Ανασκευή επιχειρημάτων
- Εύκολα θα μπορούσε κανείς να αντικρούσει / ανασκευάσει / καταρρίψει τα επιχειρήματα…
- Δεν είναι δύσκολο να αποδείξω πόσο αβάσιμες είναι αυτές οι θέσεις…
- Ο καθένας, νομίζω, μπορεί να κρίνει και να αποδοκιμάσει αυτή την άποψη που επιχειρεί να μας αποπροσανατολίσει από την αλήθεια…
- Αυτές οι απόψεις με βρίσκουν εκ διαμέτρου αντίθετο καθώς …
- Δεν μπορώ να συμφωνήσω….
- Δεν είναι απόλυτα λανθασμένα αυτά τα επιχειρήματα, ωστόσο παρουσιάζουν μονόπλευρα την πραγματικότητα. Γι΄ αυτό είναι ανάγκη να παραθέσω και τις δικές μου απόψεις…

ΑΣΚΗΣΗ – ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Στις σελίδες για διάλογο ανάμεσα στους νέους, που άνοιξε γνωστό περιοδικό, εμφανίστηκε μεταξύ άλλων και η παρακάτω άποψη. Αποφασίζετε να ασκήσετε κριτική σ΄ αυτή την άποψη με ένα κείμενό σας 150 – 200 λέξεων.


«Ο άντρας έχει από τη φύση του ηγετικές ικανότητες, τις οποίες δεν διαθέτει η γυναίκα, όπως φαίνεται από αναρίθμητα ιστορικά παραδείγματα. Δικαιολογημένα, επομένως, και στην εποχή μας οι άντρες κατέχουν ηγετικές θέσεις σε διάφορους τομείς, όπως πχ. στην πολιτική, την επιστήμη, την εργασία κτλ.
Προσπαθήστε α) να επισημάνετε τα αδύνατα σημεία των επιχειρημάτων της αντίθετης άποψης β) να προβάλετε τα κατάλληλα αντεπιχειρήματα

Εντοπίζω τα αδύνατα σημεία αυτής της θέσης:
- Αναγνωρίζει ότι η ηγετική ικανότητα είναι εγγενές γνώρισμα του άντρα. Η επιστήμη όμως δεν έχει αποδείξει κάτι τέτοιο ως αποκλειστικό προνόμιο του αντρικού φύλου.
- Η ηγετική ικανότητα δεν έγκειται σε βιολογικούς προδιαθεσιακούς παράγοντες αλλά σχετίζεται με κοινωνικούς – περιβαλλοντικούς παράγοντες = κοινωνικό περιβάλλον, ανδροκρατούμενη κοινωνία που δίνει προνόμια και προβάδισμα στους άντρες να προκριθούν óô πρωταγωνιστικούς ρόλους, ενώ αντίθετα τις γυναίκες τις καθηλώνει με αμέτρητες προκαταλήψεις και στερεότυπα για το ρόλο και τη θέση της σε αυτήν. Οι ίδιοι οι άντρες βρίσκοντας βολική αυτή την παγιωμένη κατάσταση την υποστηρίζουν και τη συντηρούν ως αυταπόδεικτη. Άλλωστε τα αγόρια μεγαλώνουν και ανατρέφονται σε οικογένειες με πατριαρχικά κατάλοιπα και ως εκ τούτου αφομοιώνουν ανάλογες αντιλήψεις και τις εφαρμόζουν στην ενήλικη ζωή τους. Η αγωγή των αγοριών ενθαρρύνει την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία, το δυναμισμό που οδηγούν πιο γρήγορα στη χειραφέτησή τους και στην ανάπτυξη ηγετικών γνωρισμάτων. Προς επίρρωση αυτής της κατάστασης το κοινωνικό σύστημα προσφέρει στους άντρες ευκαιρίες να αναρριχηθούν σε ηγετικές θέσεις σε αντίθεση με τις γυναίκες για τις οποίες επιφυλάσσεται η μητρική αποστολή ως καθήκον απαγορευτικό για κάθε άλλη φιλοδοξία και δραστηριότητα. Στο παρελθόν το σύστημα απαγόρευε στις γυναίκες να μορφωθούν, να ασκήσουν πολιτικά καθήκοντα κτλ. Ακόμα και σήμερα σε πολλές χώρες της Ανατολής με έντονο το θεοκρατικό στοιχείο, μεσαιωνικές αντιλήψεις κυριολεκτικά «ενταφιάζουν» τις γυναίκες κάτω από το μανδύα της σεμνότητας και της αρετής, καταπνίγοντας κάθε δημιουργική διάθεση και ορμή.
- Παραθέτω ιστορικά παραδείγματα ως τεκμήρια : ηρωικές φυσιογνωμίες γυναικών που διακρίθηκαν σε ηγετικούς ρόλους: πχ. Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους, Αικατερίνη της Ρωσίας, Μαρία Κιουρί, Ίντιρα Γκάντι, Μ. Θάτσερ κα
- Σήμερα έχει ολότελα καταρριφθεί ο μύθος των καθαρά αντρικών επαγγελμάτων, οι γυναίκες έχουν κυριεύσει παραδοσιακά αντρικά επαγγελματικά οχυρά, έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και διακρίνονται στους περισσότερους τομείς με τους οποίους καταπιάνονται.

Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΠΥΓΜΗΣ

Αν είναι αναγκαίο να επιλέξουμε ανάμεσα στο να αδικήσουμε ή να αδικηθούμε, η «φυσική μας τάση» είναι να προτιμήσουμε το πρώτο, αλλά επιλέγοντας το δεύτερο «τιμούμε την ανθρωπιά μας».

Ανάλυση απόψεων
«Η φυσική μας τάση» «Το κατά φύσιν ζην» : αρχή που παραπέμπει σε στάδια προκοινωνικής διαβίωσης = έξω από το πλαίσιο της οργανωμένης κοινωνίας, χωρίς νομοθετικό πλέγμα να τον προστατεύει, ο άνθρωπος ήταν έρμαιο στις επιβουλευτικές διαθέσεις του ισχυρότερου – ο νόμος της ζούγκλας ήταν αυτός που καθόριζε τη ζωή του και ο ίδιος ζούσε ανασφαλής, ανίσχυρος να προστατευτεί από τις ευμετάβολες συνθήκες που επέβαλλε το «φυσικό δίκαιο».
Η φυσική μας τάση να προτιμήσουμε να αδικήσουμε τον άλλον εκφράζει τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου που ανεξέλεγκτα διοχετεύει τον εγωισμό, τη μικρότητα και τη μοχθηρία του στους άλλους. Η ανθρώπινη ιστορία βρίθει από σελίδες πολέμων και βίας που άσκησαν οι ισχυροί αυτού του κόσμου στους ασθενέστερους λαούς. Ο πλούτος, η ισχύς πολύ συχνά είναι προϊόν ωμής βίας και στυγνής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Είναι σαφώς ευκολότερο και βολικότερο για εκείνον που θέλει και μπορεί, να αδικήσει, γιατί έτσι προσπορίζει για τον εαυτό του μεγαλύτερο κέρδος και όφελος. Κάτι τέτοιο όμως καθρεφτίζει την απάνθρωπη και σκοτεινή πλευρά του ανθρώπινου ψυχισμού. Το ίδιο υποστηρίζεται και στους πλατωνικούς διαλόγους: ο άνθρωπος όταν μπορεί να αδικήσει, αδικεί. Εξ αιτίας της βίας του νόμου αναγκάζεται να ακολουθήσει τον ίσιο δρόμο. Αν ήταν όμως στο χέρι του θα αδικούσε τον άλλον απροκάλυπτα, εφόσον κάτι τέτοιο εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του.
«Επιλέγοντας να αδικηθούμε»: σε μια εποχή όπως η σημερινή, μια τέτοια θέση χαρακτηρίζεται ουτοπική και αυτός που την επιλέγει ως στάση ζωής θεωρείται τουλάχιστον αφελής –αν όχι ανόητος- και ανίκανος να επιβιώσει στον αγώνα της ζωής. Μια τέτοια, όμως, στάση αποτελεί ηθική προαίρεση του ανθρώπου που τιμά την ανθρωπιά του και επιβεβαιώνει την ανωτερότητα της ανθρώπινης φύσης. Άλλωστε δίκαιος δεν είναι αυτός που δεν μπορεί να είναι άδικος, αλλά εκείνος που ενώ έχει τη δυνατότητα να αδικήσει, επιλέγει να αδικηθεί. Αυτή είναι μια εξαιρετικά δύσκολη επιλογή (άλλωστε παραδοσιακά ο δρόμος της αρετής είναι δύσβατος) που αποδεικνύει το υψηλό ήθος, την εσωτερική ελευθερία και την προσήλωση του ανθρώπου σε ανώτερες αξίες και αρχές. Προϋποθέτει ανώτερο ήθος και φρόνημα, ηθικούς ενδοιασμούς, ευσυνειδησία και ακεραιότητα, που θέτει φραγμούς μπροστά στο δέλεαρ του πειρασμού, στην πρόκληση που συχνά δοκιμάζει τις ηθικές αντιστάσεις του ανθρώπου. Η ευκολία είναι η αδικία, ο εύκολος δρόμος της επιβολής στους άλλους που αποφέρει κέρδος, προσωπικό όφελος. Ωστόσο, ο πολιτισμός είναι η μακρόχρονη και επίπονη προσπάθεια του ανθρώπου να απαλλαγεί από την αγριότητα και τη βαρβαρότητα, να τιθασεύσει τα πάθη και τα κατώτερα ένστικτα με τη συμβολή της παιδείας και της οργανωμένης νομοθετικά κοινωνικής ζωής.

Η μαζική στροφή των νέων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα


Το ερμηνευτικό σχήμα που ακολουθεί αφορά κατά παράδοξο τρόπο την ελληνική πραγματικότητα Σχετίζεται δε με την επιλογή των μαθητών να στρέφονται σε σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δεν εξασφαλίζουν επαγγελματική αποκατάσταση και τις περισσότερες φορές οδηγούν σε κορεσμένους επιστημονικούς / επαγγελματικούς κλάδους


- Η ανύπαρκτη υλικοτεχνική υποδομή στους τομείς της έρευνας και της βιομηχανικής παραγωγής = οδήγησε στην Ελλάδα στον υπερτροφικό δημοσιοϋπαλληλικό τομέα ως μοναδική διέξοδο αποκατάστασης του επιστημονικού δυναμικού
- Συχνά η ίδια η πολιτεία που με νόμους υποχρεώνει κάθε ενδιαφερόμενο να έχει τίτλους και πτυχία προκειμένου να επιλεγεί σε θέση του κρατικού μηχανισμού
- Η μεταβιομηχανική κοινωνία εδραίωσε και γιγάντωσε στις δυτικές κοινωνίες τον τριτογενή τομέα παραγωγής (τομέας παρεχόμενων υπηρεσιών) που απαιτεί στελέχη και υπαλλήλους με υψηλού επιπέδου επιστημονικοτεχνική κατάρτιση και οδήγησε σταδιακά στην αποβιομηχάνιση, με αποτέλεσμα να φθίνουν οι παραγωγικοί κλάδοι πχ. της μεταποιητικής βιοτεχνίας ή της βιομηχανίας που απασχολούσε παραδοσιακά τους χειρώνακτες εργαζόμενους
- Ο κοινωνικός ρατσισμός που είναι ριζωμένος στην ελληνική κοινωνία και να διαχωρίζει τα επαγγέλματα σε ανώτερα (ευυπόληπτα) επιστημονικά και κατώτερα (απαξιωμένα) χειρωνακτικά. Αυτή η νοοτροπία ανάγει τις ρίζες του στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος και στο νεοέλληνα που μετά την τουρκοκρατία επιδίωξε να μετασχηματιστεί σε αστό, να βελτιώσει την κοινωνική του θέση με μια «θέση στο δημόσιο» με όπλο το πτυχίο του πανεπιστήμιου. Από τότε έως σήμερα το ελληνικό κράτος εξακολουθεί να είναι ο «ελκυστικότερος» εργοδότης των μαζικά παραγόμενος πτυχιούχων της Ελλάδας, ελλείψει άλλης προοπτικής και διεξόδου γι΄ αυτούς στον ιδιωτικό τομέα.
- οι προσδοκίες των γονέων που θέλουν να δουν τα παιδιά τους με ένα αξιοπρεπέστερο και καλύτερα αμειβόμενο επάγγελμα, αλλά και τα δικά τους απραγματοποίητα όνειρα τους ωθούν να πιέζουν τα παιδιά τους να συνεχίζουν τις σπουδές τους, ακόμη κι αν δεν έχουν ανάλογες ικανότητες και ενδιαφέροντα. Επιλέγουν για λογαριασμό των παιδιών τους την «αξιοπρεπή πενία» του πτυχιούχου παρά τις ικανοποιητικές αποδοχές της χειρωνακτικής εργασίας.
- Ο ατελέσφορος – ή καλύτερα ανύπαρκτος – επαγγελματικός προσανατολισμός αφήνει τους μαθητές είτε χαμένους στην ανεύθυνη πληροφόρηση (τύπου «έχω έναν γνωστό που σπούδασε αυτό … και βγάζει πολλά λεφτά) είτε παγιδευμένους σε επιλογές σχολών κλισέ με γνώμονα τις επιδόσεις στις πανελλαδικές εξετάσεις και όχι τις πραγματικές απαιτήσεις μιας μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας
- Τα προβαλλόμενα πρότυπα ωθούν στην επιλογή επαγγελμάτων με «κοσμοπολίτικο» αέρα, με τις ανέσεις μιας εργασίας σε άνετο περιβάλλον.
- ΣΗΜΕΡΑ: η οικονομική ύφεση εκ – βιάζει τους περισσότερους νέους να συσσωρεύουν εναγωνίως τίτλους πτυχίων και προσόντα προκειμένου να συνωστισθούν και να επιβιώσουν σε μια ανταγωνιστική αγορά εργασίας με ελάχιστες προοπτικές και ισχνές αποδοχές.
Μια νέα κοινωνική τάξη μεταναστών αναφύεται αυτή των ΑΝΕΡΓΩΝ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ που όχι με βαριά καρδιά αναζητούν καλύτερες προοπτικές εργασίας στο εξωτερικό. Κάτι τέτοιο, βέβαια, απαιτεί αναγνωρισμένους τίτλους σπουδών με απήχηση στο εξωτερικό.

Το αδιέξοδο της ανώτατης εκπαίδευσης




Η σημερινή (26/9/2010) συνάντηση του πρωθυπουργού με τους πρυτάνεις όλης της χώρας στους Δελφούς αναμοχλεύει τα προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας και δημιουργεί προσδοκίες για οριστική (;) διευθέτησή τους.
Το κείμενο «Ανώτατη Παιδεία. Πώς φτάσαμε στο αδιέξοδο» του Γ. Σηφάκη(Οικ. Ταχυδρόμος 1987) – που φιλοξενείται εδώ και πολλά χρόνια στις σελίδες 24-26, του σχολικού βιβλίου της έκφρασης –έκθεσης της Γ΄ Λυκείου- θα περιμέναμε να θεωρείται πλέον ξεπερασμένο και σήμερα να συζητάμε για άλλου είδους προβλήματα στην πολύπαθη ανώτατη εκπαίδευσή μας. Άλλωστε, οι σημερινοί μαθητές βλέποντας τη χρονολογία 1987 σχολιάζουν ειρωνικά το «επίκαιρο» χαρακτήρα των κειμένων του βιβλίου τους.
Θυμίζω απλώς τη βασική ιδέα του κειμένου για να επιδοθούμε σε συσχέτιση με τη σημερινή πραγματικότητα και να διαπιστώσουμε δυστυχώς τον επίκαιρο χαρακτήρα του: ο συγγραφέας χρεώνει τα προβλήματα της ανώτατης παιδείας στο γιγαντισμό (ήτοι μαζική παραγωγή φοιτητών σε ποσότητα δυσανάλογα αντίστροφη με την αύξηση του πληθυσμιακού δυναμικού της χώρας) και στη χαμηλή της ποιότητα. Ανάγει δε τις ρίζες του κακού στο προπατορικό αμάρτημα της νεοελληνικής κοινωνίας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, τότε που ο νεοέλληνας έθεσε ως ιδανικό του την αποκήρυξη της οθωμανικής κατοχής και τη μεταμόρφωσή του σε Ευρωπαίο με μοναδικό εφόδιο την απόκτηση ενός πτυχίου που θα του εξασφάλιζε αποκατάσταση στη υπαλληλική ιεραρχία του κράτους και συνάμα κοινωνικό γόητρο.
Αναμφίβολα, αυτή η νοοτροπία είναι τόσο βαθιά ριζωμένη όχι πια στη συνείδηση αλλά στο υποσυνείδητο κάθε Έλληνα γονιού που καταβάλλει φιλότιμη προσπάθεια να μορφώσει τα τέκνα της με οποιοδήποτε κόστος και τίμημα προσβλέποντας στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και όχι μόνο. Στην Ελλάδα διαιωνίζεται αυτή η στερεότυπη αντίληψη με αποτέλεσμα να έχει παγιωθεί ένα είδος ρατσισμού που διαχωρίζει τους σπουδασμένους σαν μια ανώτερη κοινωνική κάστα από τους χειρώνακτες εργάτες – που πλέον ως κατηγορία περιλαμβάνουν κυρίως τις μη προνομιούχες ομάδες της κοινωνίας (μετανάστες , πρόσφυγες, τσιγγάνους κοκ).



Κοινά σημεεία με τα παραπάνω έχει το άρθρο
Ποιότητα, ευελιξία και ανταγωνιστικότητα
του καθηγητή ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΖΙΟΒΑ (Το Βήμα Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010 )

Το μέλλον των ελληνικών πανεπιστημίων θα κριθεί σε τρία κυρίως μέτωπα τα οποία απαιτούν και τις αντίστοιχες στρατηγικές επιλογές για την έξοδο της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης από την εγχώρια κρίση και την αντιμετώπιση της εκπαιδευτικής παγκοσμιοποίησης.

1 Στροφή από τη μαζικότητα στην ποιότητα. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση εισάγεται γύρω στο 70% των αποφοίτων της ΜΕ, ενώ στη Βρετανία το αντίστοιχο ποσοστό μόλις τα τελευταία χρόνια αγγίζει το 40%. Με την παρούσα οικονομική κρίση, η Ελλάδα δεν μπορεί να παρέχει ποιοτική Παιδεία σε ένα τόσο υψηλό ποσοστό και επομένως ΑΕΙ και Υπουργείο θα πρέπει να ξεκινήσουν από μια προγραμματική συμφωνία αναλογίας διδασκόντων και διδασκομένων ανά σχολή και τμήμα, ώστε να υπάρχουν αντικειμενικά δεδομένα αναφορικά με το κόστος και τις προϋποθέσεις εκπαίδευσης κάθε φοιτητή, να συγκρίνεται η αναλογία αυτή με αντίστοιχες άλλων χωρών και, τέλος, να μειωθούν οι ανισότητες μεταξύ ομοειδών σχολών και ιδρυμάτων. Η μονάδα κόστους ανά φοιτητή και η αναλογία διδασκόντων και διδασκομένων αποτελούν διεθνώς τους πιο διαφανείς δείκτες ενώ θα βοηθήσουν τα ιδρύματα να συναγωνισθούν μεταξύ τους επί ίσοις όροις αλλά και, αν το επιθυμούν, να επιβάλουν δίδακτρα σε όσους καθυστερούν αδικαιολόγητα τις σπουδές τους.

Ο πληθωρισμός του αριθμού των εισακτέων δεν συμβάλλει σε μια ποιοτική Παιδεία και αυτό φαίνεται όταν έλληνες φοιτητές έρχονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Μπορεί να είναι εξαιρετικά επιμελείς, υστερούν όμως σε κριτική σκέψη και συνθετική ικανότητα, και οι βασικές αυτές αδυναμίες αντικατοπτρίζουν και το πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι στο ελληνικό πανεπιστήμιο ενώ εξετάζονται σε μια πληθώρα μαθημάτων, εκπονούν συνήθως μια γραπτή εργασία (με τη δικαιολογία ότι ο μεγάλος αριθμός των φοιτητών δεν επιτρέπει περισσότερες), ενώ ο βρετανός φοιτητής έχει εκπονήσει περίπου 20 στη διάρκεια των σπουδών του για τις οποίες λαμβάνει γραπτά σχόλια ή τις συζητά με τον υπεύθυνο καθηγητή. Μαζική εκπαίδευση και ποιότητα δεν συνάδουν και ως εκ τούτου η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να κάνει στον τομέα αυτό τη στρατηγική της επιλογή.

2 Ευελιξία του εκπαιδευτικού συστήματος. Η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από μονολιθικότητα και οι επιλογές που κάνουν οι φοιτητές με την είσοδό τους στα ΑΕΙ τούς συνοδεύουν για ολόκληρη τη ζωή τους. Απαιτείται λοιπόν ευελιξία στα προγράμματα σπουδών με την εισαγωγή διατμηματικών προγραμμάτων και του συστήματος majorminor (οι φοιτητές, δηλαδή, να μπορούν να επιλέγουν το 50% ή το 30% των μαθημάτων τους από άλλα τμήματα ή σχολές αν το επιθυμούν). Μια τέτοια ευελιξία θα βοηθήσει ιδιαίτερα φοιτητές ανθρωπιστικών επιστημών στην εύρεση εργασίας, όπως συμβαίνει στη Βρετανία. Αν μάλιστα συνεχιστεί η μαζική είσοδος στα ΑΕΙ θα μπορούσε να εξεταστεί και το ενδεχόμενο οι προπτυχιακές σπουδές να γίνουν τριετείς με ποικιλία μαθημάτων και να ακολουθούνται από έναν διετή μεταπτυχιακό κύκλο ειδίκευσης στον οποίο θα εισέρχεται το 15%-20% του πρώτου κύκλου με αυστηρά κριτήρια. Οι απόφοιτοι αυτού του κύκλου θα μπορούν να στελεχώνουν θέσεις ειδικότητας, ίσως χωρίς τη μεσολάβηση του ΑΣΕΠ, αφού θα έχουν κριθεί για την είσοδο και την έξοδό τους από τον μεταπτυχιακό κύκλο.

3 Ανταγωνιστικότητα μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων. Σε μια εποχή που τα διεθνή εκπαιδευτικά έντυπα κατακλύζονται από λίστες των καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο, η έλλειψη ανταγωνιστικότητας μεταξύ των ελληνικών ΑΕΙ οδηγεί σε τελματική επανάπαυση και διαιωνίζει την ευνοιοκρατία των ημετέρων. Το ελληνικό σύστημα είναι ατομοκεντρικό (καθώς το κάθε μέλος ΔΕΠ φροντίζει για την προσωπική του εξέλιξη) και θα έπρεπε να εξελιχθεί σε τμηματοκεντρικό με την κατάρτιση ερευνητικής στρατηγικής εκ μέρους κάθε τμήματος, όπως συμβαίνει σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Καλό θα ήταν επίσης να προσφέρονται κίνητρα σε τμήματα ή σχολές με ερευνητές που δημοσιεύουν σε διεθνή έγκυρα περιοδικά, οργανώνουν διεθνή συνέδρια, έχουν υψηλό ποσοστό επιτυχίας στη διεκδίκηση διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων, προσέλκυσης ξένων φοιτητών (ακόμη και Εrasmus), έγκαιρης αποπεράτωσης διδακτορικών διατριβών κτλ. Τα τμήματα αυτά θα μπορούν να ανταμείβονται με λιγότερους εισακτέους, τη χορήγηση θέσεων αριστείας για την προσέλκυση διαπρεπών επιστημόνων ή με άλλους τρόπους. Η εισαγωγή κινήτρων και ο συναγωνισμός των τμημάτων θα ωθήσει και τους φοιτητές να επιλέγουν τη σχολή ή το τμήμα τους περισσότερο με κριτήρια αριστείας παρά εντοπιότητας, ώστε να μειωθεί και το φαινόμενο των μεταγραφών. Το πώς το ελληνικό κράτος θα διαχειριστεί στο μέλλον προβλήματα βιωσιμότητας, ανταγωνιστικότητας και ανανέωσης στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και το μέλλον της.

Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010

Η θρυμματισμένη γλώσσα των στελεχών και των μοδάτων


«...Γιατί τα αγγλικά κατακλύζουν τον καθημερινό λόγο; Τα κρεολικά των εφήβων είναι η πιο αθώα περίπτωση, η πιο χαριτωμένη. Όταν όμως ακούς ενήλικους επαγγελματίες επιστήμονες σπουδαγμένους να παπαγαλίζουν αγγλικά, να περιγράφουν τη δουλειά τους τη σκέψη τους ακόμη και τη διάθεση τους με αγγλικά μονοσύλλαβα ή ολιγοσύλλαβα, δεμένα με λίγα ελληνικά ρήματα και άφθονα λεκτικά τικ, όπως "καταλαβαίνεις...", ε, τότε αρχίζεις να σκέφτεσαι για τα βαθύτερα αίτια.
Είναι αληθές ότι η γλωσσομάθεια έχει αυξηθεί γεωμετρικά τις τελευταίες δεκαετίες (...) Μέγα μέρος των επαγγελμάτων απαιτεί καλή γνώση ξένης γλώσσας. Το επικοινωνιακό περιβάλλον κατακλύζεται από ξένη γλώσσα: τηλεόραση, ταινίες, Διαδίκτυο, ποπ κουλτούρα.
Άρα η ένταξη στην ξένη γλώσσα, αγγλική εν προκειμένω, έρχεται αβίαστα, φυσικά. Όλα σε σπρώχνουν σε αυτή, γιατί να αντισταθείς; 0 ανάδελφος γλωσσικά Έλληνας, ο χαρτογιακάς ο ευρισκόμενος στον παγκοσμιοποιημένο χώρο των υπηρεσιών, με ανεπαρκή ουμανιστική παιδεία και αδιαμόρφωτο γλωσσικό όργανο, θα πέσει αναγκαστικά στην ευκολία του έτοιμου γλωσσικού κώδικα.
Στα μοντέρνα επαγγέλματα των πάσης φύσεως υπηρεσιών, της επικοινωνίας, της ρευστή5 τέχνης, η συνεννόηση διεξάγεται γύρω από λέξεις-φετίχ, ας πούμε, τις εξής τρεις: κόνσεπτ, πρότζεκτ, μπάτζετ. Έχω ένα κόνσεπτ για ένα πρότζεκτ, αλλά δεν μου βγαίνει το μπάτζετ. Όλη η δημιουργικότητα, όλη η εργασία, ο κόπος, η σκέψη, το σφρίγος, όλα συμποσούνται σε αυτό το τρίπτυχο δισύλλαβων.
Σοβαρό ρόλο παίζει και η ξενομανία. Υπό τον συνοπτικό αυτό όρο εννοούνται διάφορα συμπλέγματα καθυστέρησης, μειονεξίας, οκνηρίας, μιμητισμού- ψυχολογικά και κοινωνικά. Σε περιβάλλον ασφυκτικά ομογενοποιημένο, κοσμοπολίτικο, ίδιο παντού, άοσμο, άχρωμο, "πολιτισμένο", η διατήρηση ιδιαιτέρου ταυτότητας, ιδιομορφίας, ετεροχρωμίας, ντοπιολαλιάς, είναι δυσχερής κοπιώδης παράτολμη, ανεπιθύμητη εντέλει. Είναι ευκολότερο και ασφαλέστερο να ομοιάζεις, να κρύβεσαι ανάμεσα σε μυριάδες ομοιόχρωμους γκρίζους • γίνεσαι ευκολότερα αποδεκτός. Τα πλούσια, καλά ελληνικά είναι δύσκολα και σχεδόν ανώφελα οικονομικά-εργασιακά- τα κρεολικά, τα φραγκολεβαντίνικα, τα γκρίκλις του κόνσεπτ-πρότζεκτ είναι εύκολα, ακίνδυνα, ξεκούραστα, καλύπτουν αδυναμίες και ανεπάρκειες (...) .
Το ποτάμι που μας περιέχει είναι ορμητικό και κοσμοπολίτικο, με τρόπους καινούργιους. Αναμφίβολα. Η εγκατάλειψη της μητρικής γλώσσας όμως δεν είναι πρόοδος• είναι υποταγή και απώλεια ταυτότητας είναι υπαρξιακή συρρίκνωση. Η γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο, δεν είναι μόνο φόρμα, δεν είναι επικοινωνιακότητα- είναι νοητικό και αισθητικό συμβάν, είναι υλικότητα, είναι σχέση, κοινωνία. Πίσω από την κρεολική τη θρυμματισμένη γλώσσα των στελεχών και των μοδάτων, των τεχνοκρατών, τώρα πια και των πολιτικών, αναπτύσσεται μια αναλόγως κρεολική, θρυμματισμένη σκέψη, ομοιόμορφη, ομοιόχρωμη, ομοιογενής, αδιάφορη, κολοβή, υποταγμένη. Υποταγμένη κυρίως».

Του Νίκου Ξυδάκη (Από την Καθημερινή)


Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2010

ΣΥΝΟΧΗ - ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ


ΣΥΝΟΧΗ - ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Α. ΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΝΟΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ

Στην ίδια νοηματική ενότητα ανήκουν παράγραφοι που διαπραγματεύονται κάτι συναφές, έχουν το ίδιο νοηματικό κέντρο., όπως π. χ. τα αίτια ενός προβλήματος ή τις συνέπειες -επιπτώσεις ενός φαινομένου. Στην περίπτωση αυτή η νοηματική αλληλουχία μπορεί να επιτευχθεί με τους παραπάνω τρόπους που περιγράψαμε.
Στην περίπτωση που χρειάζεται στο κείμενο μας να μεταβούμε, να περάσουμε από τη μια νοηματική ενότητα στην άλλη, π. χ. από τις μορφές εκδήλωσης ενός φαινομένου / προβλήματος στους παράγοντες - στα αίτια διαμόρφωσης του ή από τα αίτια στις συνέπειες του φαινομένου και από τις συνέπειές του στους τρόπους αντιμετώπισης του, τότε χρησιμοποιούμε κάποιες μεταβατικές φράσεις - περιόδους που ακολουθούν:
1. ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΕΝΝΟΙΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ/ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
-Η διερεύνηση του φαινομένου <,.. Κ.Ε. ...> προϋποθέτει την εννοιολογική προσέγγιση ..//.. το σημασιολογικό επικαθορισμό της.
- Αν τώρα θέλουμε να δώσουμε έναν περιεκτικό ορισμό του ... της ... < Κ. Ε. > που να
περιλαμβάνει όλες τις αποχρώσεις της έννοιας, θα λέγαμε ότι...
- Με τον όρο... εννοούμε...
- Είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ο όρος...

2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ - ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΝΝΟΙΑΣ / ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ / ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
- Το φαινόμενο δεν είναι σύγχρονο, υπήρχε πάντα και με διάφορες μορφές, εκδηλώσεις και
εντάσεις, όπως και με διαφορετική αιτιολογία.
- Ο ... Η ... Το ... < Κ.Ε. (κύρια έννοια)> δεν είναι προϊόν του 20ου αιώνα. Η διαχρονική θεώρηση του πιστοποιεί την ύπαρξη του σε κάθε φάση εξέλιξης της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου.
- Με δεδομένη την ιστορική εμπειρία, μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι...
- Στη μακραίωνη πορεία του ανθρώπου...

3. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΟΡΦΩΝ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΠΚΕΣ/ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
- Η συνθετότητα του φαινομένου ... < ΚΕ. > διαφαίνεται κυρίως μέσα από το πλήθος των μορφών με τις οποίες εκδηλώνεται στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
- Το φαινόμενο ... < Κ.Ε. > ενδημεί με διάφορες μορφές σε πολλούς τομείς του κοινωνικού βίου.
- Συστατικό στοιχείο του φαινομένου αυτού αποτελεί...

4. ΕΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ / ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
- Μεγάλη ανησυχία προκαλεί η ένταση - η οξύτητα με την οποία εμφανίζεται – αναζωπυρώνεται το φαινόμενο, στη σύγχρονη εποχή .
- Το φαινόμενο ... < Κ.Ε. > προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, παίρνει τη μορφή επιδημίας < η κοινωνικής μάστιγας > που εξαπλώνεται με -γοργό ρυθμό απορυθμίζοντας επικίνδυνα την κοινωνική οργάνωση < ή πιστοποιώντας την κοινωνική αποδιοργάνωση - αποσύνθεση >.
- Ιδιαίτερα, στη σύγχρονη εποχή, αναγνωρίζεται η αξία - σημασία - συμβολή - προσφορά του ...της... < Κ. Ε. >.
- Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, κρίνεται καθοριστικός ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ο ... η ... το ... < Κ.Ε. > .

5. ΑΙΤΙΑ ■ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΝΟΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ / ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

- Αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τον προβλήματος < ΚΕ. > είναι η προσεκτική διερεύνηση/συνεκτίμηση των παραγόντων που το προκαλούν.
- Πολλοί και σύνθετοι παράγοντες προκαλούν / ενισχύουν το φαινόμενο αυτό.
- Λόγω των σοβαρών διαστάσεων που έχει λάβει το πρόβλημα, επιβάλλεται διερεύνηση των παραγόντων που συνετέλεσαν στη δημιουργία και την έξαρση του.
- Η ερμηνευτική προσέγγιση και διερεύνηση του ... της... < ΚΕ. > παραπέμπει σ' ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων - συνθηκών που ευνοούν την εκδήλωση -- ανάπτυξή του (υποθάλπουν το φαινόμενο) στη σύγχρονη εποχή.
- Η διερεύνηση του φαινομένου για να είναι διαφωτιστική, οφείλει να ακολουθήσει έναπολυαιτιατό ερμηνευτικό μοντέλο.
- Ο ... Η... ΤΟ ... < ΚΕ. > δεν είναι αυθύπαρκτο φαινόμενο, αποκομμένο από τις σύγχρονες ,κοινωνικές συνθήκες και δομές αλλά συνυφαίνεται άρρηκτα με...
- Ο ... Η... ΤΟ ... < Κ.Ε. > αποτελεί κοινωνικά προσδιοριζόμενο φαινόμενο και σ' αυτήν την κατεύθυνση είναι ανάγκη να προσανατολιστεί η ερμηνεία / αιτιολόγηση του.
- Παρ' όλο που το θέμα /φαινόμενο έχει αναλυθεί, κατά καιρούς, εξαντλητικά, είναι δυνατόν πάντα ν' αποκαλυφθούν και άλλες πτυχές του...
- Ο ... Η... ΤΟ ... < Κ.Ε. > αποτελεί συνισταμένη / απόρροια της συνθετικής επίδρασης ενός πλήθους κοινωνικών / οικονομικών και πολιτικών παραγόντων της εποχής μας.
- Ποικιλώνυμοι παράγοντες συνθέτουν - τροφοδοτούν / προκαλούν το φαινόμενο < Κ.Ε.>
- Το ότι ένα μεγάλο πλέγμα γενικών και ειδικών κοινωνικών συνθηκών και προσωπικών περιστάσεων προκαλούν αυτό το φαινόμενο είναι αναμφισβήτητο.

ΙΙ. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
α. Πρωταρχικά αίτια / κύριοι παράγοντες
- Η αξιολόγηση και ιεράρχηση αυτών των παραγόντων αναντίλεκτα δίνει προτεραιότητα στο ...στην... < αίτιο >.
-Πρωταρχική αιτία / πρωταρχικός παράγοντας του ... της < Κ.Ε. > αποτελεί ο...η...το (αίτιο).
- Κύρια και πρωταρχική ευθύνη φέρει...
- Στα γενεσιουργά αίτια του φαινομένου συγκαταλέγεται...
- Αφετηρία στον ερμηνευτικό προβληματισμό μας μπορεί να αποτελέσει...
- Το εγχείρημα της ερμηνείας θα ήταν δύσκολο...
β. Για άλλα αίτια
- Οι παράγοντες που συνέβαλαν κυρίως στον... στην...
- Στην εκδήλωση / ανάπτυξη / έξαρση / όξυνση / κλιμάκωση / επίταση του... της... < Κ.Ε. >σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ... (αίτιο).
- Ο... Η... ΤΟ ... < αίτιο > δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξή - «ευδοκίμηση» του φαινομένου < Κ.Ε. >.
- Ιδανικές συνθήκες / / Ευνοϊκό κλίμα για την εκδήλωση του .... της .... < Κ. Ε. > διαμορφώνει και ...<αίτιο>.
- Το φαινόμενο < Κ.Ε. > άλλωστε υποθάλπει και... <αίτιο>
- Ευοδωτικοί παράγοντες στην επέκταση του φαινομένου < Κ.Ε. > αποτελούν και... <αίτιο>
- Μερίδιο ευθύνης φέρει και...
- Στην έξαρση του προβλήματος οδηγεί/ συντείνει ο ... η ... <αίτιο>
- Στην εκδήλωση του προβλήματος συνεπιδρούν μια σειρά συγκλίνοντες υποβοηθητικοί και επιβοηθητικοί παράγοντες.
- Καθοριστικό όχι όμως και μοναδικό είναι το γεγονός ότι...
- Εξίσου επιβαρυντικός παράγοντας για...

6. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
/. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ / ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
- Οι συνέπειες / επιδράσεις του ... της ... < Κ.Ε. > είναι εμφανείς στην ατομική και κοινωνική ζωή του ανθρώπου //ή //... σε κάθε επίπεδο της ατομικής - κοινωνικής ζωής του ανθρώπου.
- Αναντίλεκτα η σημασία του ... της ... < Κ.Ε. > αξιολογείται μέσο: από την ευεργετική της επίδραση στη ζωή του ανθρώπου.
- Διαχρονικά αναγνωρίζεται η αξία / σημασία / συμβολή του ... της... < Κ.Ε. >.
- Η αξία / σημασία του..της... <Κ.Ε.> φαίνεται, κατά κύριο λόγο, από τις σημαντικές επιδράσεις του / της στη ζωή του ανθρώπου.
- Η σοβαρότητα, λοιπόν, του φαινομένου είναι δεδομένη και αποδεικνύεται από τις οδυνηρές συνέπειες του σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

ΙΙ. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- Φυσικό επακόλουθο είναι...
- Τα οφέλη είναι κυρίως...
- Άμεσο αποτέλεσμα είναι...
- Στις επιδράσεις του... της... <Κ.Ε>.
- Άμεση συνέπεια / απόρροια του ... της ... <Κ.Ε.> στη ζωή του ατόμου / πρωταρχικής
σημασίας κρίνεται και ο ... η ... / πρωταρχικές είναι οι επισημάνσεις που αφορούν τη
διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του.
- Από την άλλη οι προεκτάσεις του ... της ... <Κ.Ε.> αφορούν τη διάρθρωση της ομαδικής /
συλλογικής ζωής και πιο συγκεκριμένα στο οικονομικό / κοινωνικό / θεσμικό / πολιτιστικό
επίπεδο...
- Ο... Η... Το ... < συνέπεια > αποτελεί άμεση συνέπεια του ... της... <Κ.Ε>.Εξετάζοντας τον
κίνδυνο που εγκυμονεί...

7. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ /.
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ / ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
- Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι αναγκαίο και χρήσιμο να επισημανθούν οι προϋποθέσεις πουαπαιτούνται για...
- Κάτω από ορισμένους όρους είναι δυνατό...
- Η ομαλή // απρόσκοπτη λειτουργία του ... της ... < Κ.Ε. > διασφαλίζεται μόνο μέσα σεκατάλληλες συνθήκες.
- Για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω είναι αναγκαίο να ισχύουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
- Ο...Η...<Κ.Ε> δεν μπορεί να διασφαλιστεί, παρά μόνο κάτω από αναγκαίες προϋποθέσεις.

ΙΙ. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- Ο... Η... Το ... < προϋπόθεση > αποτελεί εγγύηση για...
- Ασφαλιστική δικλείδα για τον... την... < Κ.Ε. > ... αποτελεί...
- Τον.. Την... < Κ.Ε. > διασφαλίζει και...
- Ο... Η... < Κ.Ε. > διασφαλίζεται μέσα σε συνθήκες... και από προϋποθέσεις όπως...
- Μια βασική προϋπόθεση για... είναι...

8. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΛΥΣΕΙΣ
/. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ / ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
- Αυτό που έχει σημασία είναι όχι μόνο να βρει ο άνθρωπος πίσω από τα συμπτώματα τουπροβλήματος τις αιτίες που το προκαλούν, αλλά και να προσπαθήσει αν όχι να το εξαλείψει,τουλάχιστον ν' αμβλύνει τις αρνητικές συνέπειες του.
- Η οξύτητα / ένταση με την οποία εκδηλώνεται το πρόβλημα, στην εποχή μας, καθιστάδυσχερέστερη την αντιμετώπιση του, συνάμα όμως αναγκαία την άμεση κινητοποίηση των κοινωνικών και των κρατικών φορέων για την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης του.
- Με δεδομένη τη σοβαρότητα του φαινομένου απαιτείται έντονη δραστηριοποίηση, καθολική ανάληψη ευθυνών και λήψη κατάλληλων μέτρων για να προσεγγίσουμε τη λύση του προβλήματος.

ΙΙ. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
-Άμεση ευθύνη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ... της < Κ.Ε. > υπέχει...
- Καίρια κρίνεται και η συμβολή του ... της... στην άρση του προβλήματος
- Στην αποτελεσματική αντιμετώπιση και τη ριζική εξάρθρωση του προβλήματος μπορεί να συντελέσει και...
- Το δεδομένο πρόβλημα και η επίλυση του πρέπει να αποτελέσουν τόσο άμεση προτεραιότητα του οργανωμένου κράτους όσο και αντικείμενο κοινωνικής - συλλογικής μέριμνας.
- Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών...
- Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά και υπεύθυνα...
- Η πραγματική όμως λύση στο πρόβλημα είναι...
- Αυτό θα ήταν εφικτό να γίνει...
- Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει σ' αυτήν την προσπάθεια...
- Ως άμεσο μέτρο προτείνεται συνήθως...
- Απαιτείται, λοιπόν, η σε βάθος διερεύνηση και ανάλυση του φαινομένου, η συνεκτίμηση των διαστάσεων του και των παραγόντων που το τροφοδοτούν, ώστε να καταπολεμηθεί ριζικά.
- Εκείνο που πρέπει να συζητηθεί και να αντιμετωπιστεί άμεσα είναι...
-Από την απαρέγκλιτη εφαρμογή των προτεινομένων μέτρων θα κριθεί, σε μεγάλο βαθμό, κατά πόσο μπορούμε να προσδοκούμε την ολοκληρωτική εξάλειψη του...
- ( Μετάβαση στην ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ) --> Καμία κρατική παρέμβαση ή νομοθετική ρύθμιση δεν μπορεί να τελεσφορήσει, εάν δε θεμελιωθεί στην ατομική ευθύνη και πρωτοβουλία.

9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
(* όχι κατ' ανάγκη για τον επίλογο)
-Γίνεται, λοιπόν, φανερό...
- Όσα προηγήθηκαν θεμελιώνουν το ακόλουθο συμπέρασμα...
- Στο τέλος της ανάλυσης αυτής τοποθετείται...
- Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, συνάγεται ότι...
- Είναι επομένως βέβαιο ότι...
- Από την παράθεση των συνεπειών / αιτιών / προεκτάσεων του φαινομένου βγαίνει αβίαστα τοσυμπέρασμα ότι...
- Με αυτά τα δεδομένα καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα...
- Είναι τέλος προφανές ότι...
- Κατ'αυτόν τον τρόπο άμεσα και πειστικά αποδεικνύεται ότι...
- Από όλα αυτά συνάγεται το συμπέρασμα...

10. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
- Βέβαια αυτό που ενδιαφέρει στη συνέχεια...
- Πριν όμως προχωρήσουμε στην.../στον...
- Αυτή είναι η μία πλευρά του ζητήματος. Η άλλη αναφέρεται στο... στην...
- Δεδομένου λοιπόν ότι...
-Πέρα, όμως, από αυτό...
- Από το άλλο μέρος...
-Από την άλλη πλευρά άλλωστε...
- Προς την ίδια κατεύθυνση..
- Είναι φανερό ότι...
- Για άλλους λόγους και υπό διαφορετικές συνθήκες...
- Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και...
- Στον αντίποδα της παραπάνω θέσης βρίσκεται και...
- Οπωσδήποτε. ..
- Το σημαντικό- πάντως είναι...
- Αν αυτό αληθεύει, τότε...
- Οι σκέψεις που ακολουθούν...
- Δεν είναι τυχαίο ότι...
- Ένα άλλο χαρακτηριστικό ...
- Με δεδομένο το γεγονός ότι...
- Εκτός από...
- Ερευνώντας θα διαπιστώσουμε ότι...
- Αλλά το πιο σπουδαίο γεγονός...
- Όλα αυτά σημαίνουν πως...
- Αυτό που επιβάλλεται...
- Η προϋπόθεση λοιπόν είναι να ...
- Μέσα σ' αυτό το πλέγμα των αντίξοων συγκυριών είναι ανάγκη να εξετάσουμε τις
προοπτικές...
- Το ίδιο ισχύει και για...
- Μέσα σε αυτό το πλαίσιο...
- Από μια άποψη...
- Άλλωστε σε όλες τις περιπτώσεις...
- Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι...
- Θα ήταν εύκολο να μνημονεύσει κανείς παραδείγματα από ...
- Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα / περίπτωση ...
- Είναι πλάνη να πιστεύει κανείς ότι...
- Το ίδιο φαινόμενο.

Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2010

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ



Ο προβληματισμός αναφορικά με τον οικουμενικό χαρακτήρα των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων αναπτύσσεται στα κείμενα του σχολικού βιβλίου της Γ΄ Λυκείου (σελ. 34 – 40).





Ειδικότερα στα κείμενα
Α. Εννοιολογική σύγχυση και πολιτική εκμετάλλευση (του Π. Κονδύλη): υποστηρίζεται ότι «ως ανθρώπινο δικαίωμα επιτρέπεται να θεωρείται μονάχα ένα δικαίωμα το οποίο απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωποι» και αλλού «ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία θα άξιζαν πράγματι αυτό το όνομα, θα μπορούσε να παραχωρήσει μονάχα ένα παγκόσμιο κράτος…»

Β. Φιλοπαίγμονες εν ου παικτοις (του Π. Σούρλα)
Αναφέρεται ότι «η εμπέδωση της ιδέας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ήτοι της παραδοχής ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν αξίωση προστασίας ορισμένων θεμελιωδών αγαθών συνεπεία της ανθρώπινης ιδιότητάς τους και μόνο, είναι μια από τις μεγαλύτερες ηθικές και πολιτικές κατακτήσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας»… «τα δικαιώματα του ανθρώπου διαθέτουν καθολική αξία και δεσμευτικότητα…»

Γ. ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 40
• Οικουμενική διακήρυξη και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες…η Διακήρυξη εκφράζει μόνο τις δυτικές κοινωνίες και προωθεί τον επεκτατισμό της Δύσης στις αναπτυσσόμενες χώρες;
• Οι παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, π.χ. της γυναίκας σε χώρες της Ανατολής ή του Τρίτου Κόσμου…αντιτιθέμενες απόψεις


ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Το ακόλουθο κείμενο δίνει ερέθισμα για σχετικό προβληματισμό –περί οικουμενικότητας των δικαιωμάτων - που αναπτύσσεται στα κείμενα του σχολικού βιβλίου της Γ΄Λυκείου

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: δυτικό ιδεολόγημα ή κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας;
ΚΕΙΜΕΝΟ
Α. Τα δικαιώματα του ανθρώπου, τα οποία αποτελούν μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της ανθρωπότητας, βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Θεωρούνται ευρύτατα θεμελιώδεις αρχές του ανθρωπισμού, ακρογωνιαίος λίθος της ελεύθερης, δίκαιης και ειρηνικής συνύπαρξης ατόμων και λαών, όρος και όριο της δημοκρατίας.
Β. Ο λόγος για τα δικαιώματα του ανθρώπου αρθρώνεται σήμερα μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο αντιφάσεις, όπου η ευημερία των σχετικά ολίγων συνυπάρχει με την κατάφωρη εξαθλίωση αναρίθμητων ανθρώπων, όπου ο αγώνας για «ατομικά» δικαιώματα εξακολουθεί να συμπορεύεται με την καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στο όνομα συλλογικών συμφερόντων και πολιτικο-οικονομικών σκοπιμοτήτων, όπου μαζί με τα ειρηνιστικά κινήματα δρουν και οι αμετανόητοι θιασώ¬τες του «si vis pacem para bellum »*. Ζούμε μια νέα παγκόσμια κρίση που σηματοδοτείται μεταξύ άλλων από τα προβλήματα που προκλήθηκαν με τη διάλυση του Ανατολικού μπλοκ, από τη συνειδητοποίηση της πολυπολιτισμικότητας με παράλληλη αναβίωση του εθνικισμού και της «ιδεολογίας της ιδιαιτερότητας» και από τον κίνδυνο της «σύγκρουσης των πολιτισμών». Τα δικαιώματα του ανθρώπου καλούνται να παίξουν και σήμερα οικουμενικό ειρηνοποιητικό ρόλο, κάτι που ίσως δικαιολογεί την επικαιρότητα αλλά και την έντονη αμφισβήτησή τους.
Γ. Στο σύγχρονο, γεμάτο εντάσεις κόσμο, ο αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου έχει δύο μέτωπα: Είναι αγώνας κατά της παραβίασής τους και για την κατοχύρωση και τον έμπρακτο σεβασμό τους. Παρά τις προόδους που έχουν συντελεσθεί στον χώρο αυτό, παρά τις διακηρύξεις, τις διεθνείς συμβάσεις, παρά την προσπάθεια που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και τα διάφορα κινήματα και οι οργανώσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, παρά τις δεσμεύσεις των κρατών με την υπογραφή διεθνών συμβάσεων και με τη συνταγματική κατοχύρωση θεμελιωδών δικαιωμάτων, η κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι σε πολλά μέρη της γης απογοητευτική. Παρόλο που σήμερα κανένα κράτος δεν μπορεί να απορρίψει ανοικτά την ιδέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, είναι βέβαιο ότι η φραστική αναγνώρισή τους, δύσκολα μπορεί να συγκαλύψει τις κεφαλαιώδεις παραβιάσεις τους. Τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν είναι αυτονόητα. Συνεχώς απειλείται η μετάπτωση στη βαρβαρότητα και στην περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Πάντως το χάσμα μεταξύ των διακηρύξεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της συγκεκριμένης πρακτικής πολλών κρατών είναι εμφανέστατο και η αντίφαση μεταξύ θεωρίας και πράξης απογοητευτική. (...)
Δ. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα για την πορεία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί σήμερα η αμφισβήτησή τους από μη δυτικούς πολιτισμούς. Τα δικαιώμα¬τα του ανθρώπου βρίσκονται αντιμέτωπα με την υποψία ότι αποτελούν δυτικό ιδεολόγημα, έκφραση της δυτικής ατομικιστικής εκδοχής και εμπειρίας της ελευθερίας. Διατυπώνεται η άποψη ότι η Δύση προσπαθεί να επιβάλλει στον μη δυτικό κόσμο τις αξίες της με τη μορφή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ότι θέλει να εξαγάγει τα ιδανικά της όπως τα βιομηχανικά της προϊόντα. Με την πρόταση της Δύσης, να θεωρούνται τα δικαιώματα του ανθρώπου «μέτρο του πολιτικού ανθρωπισμού», εκφράζεται ο δυτικός πολιτικός και πολιτισμικός ιμπεριαλισμός.
Ε. Πίσω από τέτοιες τοποθετήσεις κρύβεται, μεταξύ άλλων, μια παρανόηση της ιδέας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γιατί α) η υιοθέτησή της εκ μέρους άλλων πολιτισμών δεν οδηγεί νομοτελειακά αυτούς του πολιτισμούς σε αλλοτρίωση και απώλεια ταυτότητας, και β) επειδή τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν είναι αυτονόητο μέρος του δυτικού πολιτισμού, αλλά σηματοδοτούν τις βαθιές κρίσεις του και θα έπρεπε λογικά να αποτελούν «σύμμαχο» και όχι «απειλή» για τους μη δυτικούς λαούς. Πάντως αν αναλογισθεί κανείς ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου ήταν και είναι και στη Δύση αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων, τότε δεν πρέπει να απορεί για το γεγονός ότι αυτά και στους άλλους πολιτισμούς προκαλούν αντιδράσεις. Ίσως αυτό να είναι μια αναγκαία φάση στην πορεία αντικειμενικότερης προσέγγισής τους. Το γεγονός ωστόσο ότι και εκείνοι που απορρίπτουν τα δικαιώματα του ανθρώπου ως δυτική ιδεολογία, τα επικαλούνται για να στηρίξουν διάφορα αιτήματά τους, αποδεικνύει ότι αυτά αποτελούν «κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Κώστας Δεληκωσταντής, Τα Δικαιώματα τον Ανθρώπου, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη
*εάν θες ειρήνη, ετοίμαζε πόλεμο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να παρουσιάσετε την περίληψη του κειμένου στην τάξη σας σε 100 – 120 λέξεις

2. Με ποιο είδος συλλογισμού αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος;

3. «Διατυπώνεται η άποψη ότι η Δύση προσπαθεί να επιβάλλει στον μη δυτικό κόσμο τις αξίες της με τη μορφή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ότι θέλει να εξαγάγει τα ιδανικά της όπως τα βιομηχανικά της προϊόντα»
Να ανασκευάσετε αυτή την άποψη διατυπώνοντας τα κατάλληλα αντεπιχειρήματα. ( 60 – 80 λέξεις)

4. Να βρείτε τα συνώνυμα των λέξεων: κατάφωρη, καταρράκωση,, θιασώτες, σηματοδοτείται, συμβάσεων, αλλοτρίωση

5. Σε άρθρο που θα δημοσιευτεί στη σχολική σας εφημερίδα να εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με την επικαιρότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (παραβιάσεις, κρισιμότητα εποχής, διεθνείς συγκυρίες) και τη σημασία-αποτελεσματικότητα τέτοιων επετειακών ημερών (πχ. Ημέρα του παιδιού, η μέρα κατά του Έιτζ, ημέρα της γυναίκας) 500 –600 λέξεις

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Ο συγγραφέας προβληματίζεται σχετικά με την η σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή που αυτά δοκιμάζονται από τη σύγχρονη πολυεπίπεδη κρίση και την αμφισβήτηση του οικουμενικού τους χαρακτήρα. Συνδέει αυτή την αμφισβήτηση με τη σύγχρονη παγκόσμια κρίση και τα οξύτατα διεθνή πολιτικοοικονομικά προβλήματα που απειλούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και αναδεικνύουν τον οικουμενικό τους ρόλο. Αναμφισβήτητη είναι η αντίφαση ανάμεσα στη θεωρητική αναγνώριση των δικαιωμάτων και στην πρακτική της κατάφωρης παραβίασής τους. Εξαίρει, όμως, ως μείζον πρόβλημα την αμφισβήτησή τους από μη δυτικούς πολιτισμούς, την άποψη δηλαδή ότι τα δικαιώματα αποτελούν έκφραση του δυτικού πολιτισμού και απόπειρα της Δύσης για πολιτική και πολιτιστική επιβολή της στις άλλες χώρες. Ωστόσο αντικρούει αυτή την άποψη τονίζοντας ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα όχι μόνο δεν απειλούν πολιτιστικά κανένα λαό αλλά και ότι αποτελούν αξία και κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας.

2. Ο συγγραφέας στη 2η παράγραφο ακολουθεί επαγωγική συλλογιστική πορεία: ξεκινά από ειδικότερες επιμέρους επισημάνσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα (προβλήματα, διεθνείς κρίσεις, παραβιάσεις) για να καταλήξει σε μια γενικότερη θέση/διαπίστωση (οικουμενικός – ειρηνοποιητικός ρόλος των Α.Δ.)

3. Αντεπιχειρήματα:
- Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν αξία πανανθρώπινη – οικουμενική, γιατί θεμελιώνονται στην αναγνώριση της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, στην αξία της ανθρώπινης ζωής, έννοιες καθολικές και αδιαπραγμάτευτες για κάθε άνθρωπο αδιακρίτως εθνικής- πολιτισμικής προέλευσης.
- Τα Α.Δ. συνυφαίνονται άρρηκτα με τις αρχές της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας, προάγουν την ειρήνη, τον ανθρωπισμό, είναι δείκτες προόδου και πολιτισμού.
- Άλλωστε και στις δυτικές κοινωνίες τα ΑΔ. διέρχονται βαθύτατη κρίση με τις καθημερινές και απροκάλυπτες παραβιάσεις τους, αποδεικνύοντας την άμεση ανάγκη για παγκόσμια διασφάλισή τους.
- Καμία πολιτιστική παράδοση ή ιδιαιτερότητα των χωρών της Ανατολής ή του Τρίτου Κόσμου δεν δικαιολογεί απάνθρωπες παραβιάσεις δικαιωμάτων, οι οποίες συνήθως αφορούν τη βίαιη περιστολή των ελευθεριών της γυναίκας.
- Συνεχώς τα τελευταία χρόνια η διεθνής κοινή γνώμη σοκάρεται με τις κατάφωρες παραβιάσεις δικαιωμάτων των γυναικών σε αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής ή σε χώρες με θεοκρατικό καθεστώς αλλά και με ντοκούμεντα φρίκης που αποκαλύπτουν τη βαρβαρότητα δυτικών στρατιωτών σε βάρος μουσουλμάνων κρατουμένων αλλά και αμάχων. Όλα αυτά αποδεικνύουν την αναγκαιότητα της οικουμενικής ισχύος και εφαρμογής των ανθρώπινων δικαιωμάτων.







4. κατάφωρη: ολοφάνερη
καταρράκωση: εξαχρείωση
θιασώτες: οπαδοί
σηματοδοτείται: οριοθετείται
συμβάσεων: συμφωνιών
αλλοτρίωση: αλλοίωση


5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ



(Στο επικοινωνιακό είδος του άρθρου μπορούμε να προτείνουμε ένα τίτλο)
πχ .Περί δικαιωμάτων ο λόγος
Εισαγωγή / πρόλογος: Είναι γεγονός ότι από το Δεκέμβριο του 1948 όπου υπογράφτηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι η Οικουμενική Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου, πολύ νερό έχει μπει στο αυλάκι και τα σχετικά δεδομένα έχουν άρδην αλλάξει. Ένα όμως είναι σίγουρο και αποτελεί διαχρονική αξία και σταθερή, ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου, τα οποία αποτελούν μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της ανθρωπότητας, βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Κύριο θέμα: Βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι η επικαιρότητα αυτή δεν έγκειται στον επετειακό εορτασμό και υπενθύμιση ανάλογων ημερών για τα Α.Δ. αλλά συνυφαίνεται με μια κύρια αντίφαση και αντίθεση ανάμεσα στη θεωρητική διακήρυξη και αναγνώριση αυτών των δικαιωμάτων και στην καθημερινή άλλοτε κατάφωρη και άλλοτε συγκαλυμμένη παραβίασή τους. Δεν έχουμε παρά να στρέψουμε το βλέμμα μας στον Τρίτο Κόσμο ή σε χώρες της Ανατολής και να συνειδητοποιήσουμε ότι εκεί ο λόγος περί δικαιωμάτων αποτελεί άπιαστο όνειρο και πολυτέλεια όταν καθημερινά απειλείται και απαξιώνεται η ίδια η ανθρώπινη ζωή. (πχ. πείνα, υποσιτισμός, παιδική θνησιμότητα, θανατηφόρες μεταδοτικές ασθένειες λόγω ανθυγιεινών συνθηκών διαβίωσης, φτώχεια, εξαθλίωση, οικονομική – σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, διασπορά όπλων και διαιώνιση πολεμικών συρράξεων, επιβολή αυταρχικών – μιλιταριστικών ή θεοκρατικών καθεστώτων, καταπίεση γυναικών, επιβολή θανατικών ποινών κα.). Αλλά και στον αναπτυγμένο κόσμο οι συνθήκες αποδεικνύουν ότι οι διακηρύξεις περί δικαιωμάτων αποτελούν ευφημισμό με τον οποίο οι ηγέτες βαυκαλίζουν το λαό δημιουργώντας μια επίφαση δημοκρατικότητας και ελευθερίας (πχ. οικονομικές ανισότητες, κοινωνικός αποκλεισμός, φαινόμενα κοινωνικής περιθωριοποίησης και ρατσισμού έναντι των μειονοτήτων, ανεργία, άγχος, ψυχολογική αλλοτρίωση, καταστροφή περιβάλλοντος, απολιτικοποίηση και χειραγώγηση των μαζών, διεθνής πολιτική αστάθεια, τρομοκρατικές επιθέσεις - διαρκής απειλή και αβεβαιότητα).
Μήπως τελικά όλες αυτές οι ημέρες εορτασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων αποτελούν απλώς αναλαμπές που φωτίζουν και πρόσκαιρα αποκαλύπτουν τα τεράστια κενά και την ανεπάρκεια των πολιτικών ηγεσιών και των διεθνών οργανισμών να προσφέρουν τα εχέγγυα ουσιαστικής εκπλήρωσής τους; Βέβαια δεν παραβλέπουμε τον καίριο ρόλο που οφείλουν να διαδραματίζουν οι επίσημοι κυβερνητικοί φορείς για την προάσπιση των Α.Δ. (ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, συμβούλιο ασφαλείας, διεθνείς παρατηρητές, εγγυήτριες δυνάμεις…) καθώς έχουν τη δικαιοδοσία και θεσμοθετημένες αρμοδιότητες προς αυτή την κατεύθυνση (πχ. ψηφίσματα, αποφάσεις, επιβολή κυρώσεων, διπλωματικοί χειρισμοί, διεθνή δικαστήρια…). Ωστόσο, καίριος είναι και ο ρόλος των μη κυβερνητικών οργανώσεων για την προστασία των δικαιωμάτων (Green Peace, Action Aid, Διεθνής Αμνηστία, γιατροί χωρίς σύνορα…) καθώς βασίζονται στην εθελοντική εργασία και στη συνεισφορά ανθρώπων από όλο τον κόσμο.
Επίλογος: Μήπως τελικά ήρθε η ώρα της αφύπνισης και της ενεργοποίησης των ευαισθητοποιημένων πολιτών; Ήδη από το 2001 στη Γένοβα και το 2002 στη Φλωρεντία πλήθη αφυπνισμένων πολιτών, στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου κινήματος πολιτών - διαδήλωσαν διαμαρτυρόμενοι κατά της παγκοσμιοποίησης και των πολεμικών ιαχών του καιρού μας, διεκδικώντας για όλους εμάς ποιοτικό περιβάλλον -ειρήνη – ελευθερία . Έως σήμερα λίγα πράγματα φαίνεται να έχουν πετύχει αυτές οι κινητοποιήσεις. Ωστόσο, ο αγώνας για την ελευθερία και τα δικαιώματα ΄δεν ήταν ποτέ εύκολος. Αντίθετα είναι μια μακρά πορεία επίπονων αγώνων και θυσιών με αβέβαιο συχνά αποτέλεσμα.


Άρθρο από τη μηνιαία εφημερίδα Η ηχώ των αιθέρων (Ιούνιος 20100
Γάμος αλά ισλαμικά


Η διεθνής κοινότητα και γενικότερα ο αποκαλούμενος και πολιτισμένος κόσμος διυλίζει τον κώνωπα και καταπίνει την κάμηλο, κατά το σοφό απόφθεγμα, Ήτοι. δείχνει ευαισθησία σε ασήμαντα θέματα και παραβλέπει εγκλή-ματα, τα οποία διαπράττονται εν ονόματι εθί¬μων ή θρησκευτικών επιταγών. Αφορμή για το σημείωμά μας αυτό, είναι ο ομαδικός γάμος 450 ζευγαριών στην Γάζα της Παλαιστίνης. Και ίο παράδοξο δεν είναι βεβαίως η ομαδικότητα, αλλά η ιδιαιτερότητα των γάμων αυτών, όπου οι γαμπρό! ήταν 25-30 ετών, ε¬ώ οι νύφες από 4,5: έως 12 ετών!!! Κρίνεται μάλιστα αναγκαίο να σημειωθεί ότι οι γάμοι αυτοί έγιναν και γίνονται πάντοτε με την άδεια του ισλαμικού νόμου και με την ευλογία του ίμάμη.
Στις φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας με θλίψη βλέπει κανείς τις αθώες αυτές καρικατούρες γυναικών-νυμφών ντυμένες στα άσπρα και έντονα μακιγιαρισμένες για τις ανάγκες του μυστηρίου. Το ποιος θα σώσει τις ψυχούλες αυτές από το σεξουαλικό μαρτύριο των παιδόφιλων συζύγων, είναι ένα ερώτημα που κανείς δεν μπορεί να α¬αντήσει, Σύμφωνα με πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Δρ Paul Williams ο κόσμος αγνοεί ότι οι πιο αποτρόπαιες υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, βασανισμοί, σοδομισμοί και παιδεραστίες, λαμβάνουν χώρα, στην καρδιά της Παλαιστίνης, στη Γάζα. Εξάλλου σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο Ερευνών για τις γυναίκες, 51 εκατομμύρια κοριτσάκια κάτω των 12 ετών εί¬ναι «αρραβωνιασμένα» με άντρες άνω των 20 ετών.
Στο «ζευγάρια» πάντως ευχήθηκαν «βίον ανθόσπορτον» υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Χαμός, όπως ο Μαχμούτ Ζαχάρ και προσέφεραν εις μεν τους γαμπρούς δώρο πεντακοσίων 500! δολαρίων, στις δε «νύφες» γαμή¬λιο μπουκέτο λουλουδιών. Σε μία έξαρση πο¬λιτισμικής επιθέσεως προς την Αμερική, η οοία ενδεχομένως θεωρεί το γάμο αυτό αναχρονιστικό, ο Μαχμούτ Ζαχάρ απευθυνόμενος στους περιχαρείς γαμπρούς είπε, ότι «είμαστε στην ευχάριστη θέση να πούμε στην Αμερική ότι δεν μπορεί να σας στερήσει αυτή τη χαρά»

Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ








Α Ν Θ Ρ Ω Π Ι Ν Α Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α Τ Α

Από την έκδοση του Ελληνικού τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας (εκδόσεις Πλέθρον, 1987)


ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, που συντάχθηκε πριν από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, συνδέει στις δύο πρώτες φράσεις του τη βούληση για την εξασφάλιση της ειρήνης στον κόσμο με τη διακήρυξη της πίστης στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα:
«Εμείς οι Λαοί των Ηνωμένων Εθνών αποφασισμένοι να σώσουμε τις ερχόμενες γενεές από τη μάστιγα τον πολέμου, που δύο φορές στα χρόνια μας έφερε στην ανθρωπότητα ανείπωτη θλίψη, να διακηρύξουμε και πάλι την πίστη μας στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στην αξιοπρέπεια και στην αξία του ανθρώπου, στα ίσα δικαιώματα ανδρών και γυναικών
και μεγάλων και μικρών εθνών...»
Έτσι αναγνωρίστηκε διεθνώς ότι ο σεβασμός για τα αναφαίρετα δικαιώματα του ανθρώπου αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο. Η παραγνώριση αυτής της αξίας μπορεί να οδηγήσει σε εξέγερση ή πόλεμο ως διέξοδο στην αφόρητη πίεση• η παραγνώριση αυτής της αξίας οδήγησε στις βαρβαρότητες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτελεσματική διεθνής κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ουσιώδης προϋπόθεση της διεθνούς ειρήνης και προόδου.
Σύμφωνα με το πνεύμα αυτής της δέσμευσης υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 10 Δεκεμβρίου 1948 -ημέρα που σήμερα γιορτάζεται σ' ολόκληρο τον κόσμο ως Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η Οικουμενική Διακήρυξη είναι η πιο πλατιά αναγνωρισμένη δήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και χαρακτηρίζεται «ως κοινό ιδανικό για όλους τους λαούς και όλα τα έθνη».
Η Οικουμενική Διακήρυξη ενοποίησε διακηρύξεις που έγιναν στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (Ατλαντικός Χάρτης 1941, Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών 1942, Προτάσεις του.Dumbarton Oaks 1944), διατάξεις συνθηκών ειρήνης μετά τον πόλεμο και προτάσεις που έγιναν από την ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών στο Σαν Φραγκίσκο το 1945.
Δικαίωμα είναι ένα αγαθό που όλοι οι άνθρωποι το δικαιούνται, όπως το δικαίωμα της ζωής ή το δικαίωμα της ψήφου, το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, το δικαίωμα στη μόρφωση κ.ά. Αυτά τα δικαιώματα δεν αρκεί να διακηρύσσονται σε Συντάγματα, σε νόμους ή σε διεθνείς συμβάσεις. Πρέπει να τηρούνται στην πράξη για να μπορούμε να ζούμε με ελευθερία, ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
Η ιδέα της ελευθερίας, η έννοια των φυσικών δικαιωμάτων που δεν μπορούν να παραβιαστούν από καμία αρχή και των δικαιωμάτων που οι αρχές είναι υποχρεωμένες να εξασφαλίζουν στους πολίτες, έχει ενσωματωθεί, μετά από αγώνες αιώνων, στα Συντάγματα και στο νομικό σύστημα των περισσοτέρων χωρών. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο κόσμος συνειδητοποίησε την ανάγκη για θεσμοθέτηση διεθνών προτύπων, που θα ίσχυαν για όλους τους λαούς και θα διατυπώνονταν σε διεθνείς συμβάσεις που θα δέσμευαν όλα τα κράτη.
Η κεντρική έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η εγγενής αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ο σεβασμός αυτής της αξιοπρέ¬πειας είναι η μόνη αξία πάνω στην οποία μπορεί να βασιστεί η αρμονία και η συνεργασία ανάμεσα στα άτομα, στα θεσμικά όργανα και στα έθνη. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σύμφυτα με την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι παγκόσμια- είναι το θεμέλιο της δικαιοσύνης και της ειρήνης• είναι το θεμέλιο της ανθρώπινης φύσης- χωρίς αυτά δεν μπορούμε να ζούμε ως ανθρώπινα όντα.


Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Τα 30 άρθρα της Οικουμενικής Διακήρυξης ορίζουν:
- Ελευθερία και ισότητα στα δικαιώματα.
- Το δικαίωμα για δίκαιη και ίση μεταχείριση.
- Το δικαίωμα στη ζωή.
- Απαγόρευση της δουλείας.-
- Απαγόρευση των βασανιστηρίων.
- Το δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας.
- Το δικαίωμα της ισότητας απέναντι στον νόμο.
- Το δικαίωμα της νομικής προστασίας.
- Το δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια.
- Το δικαίωμα για τίμια δίκη.
- Εξασφάλιση αμερόληπτης δικαστικής κρίσης.
- Το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής.
- Το δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης και εγκατάστασης.
- Το δικαίωμα του πολιτικού ασύλου.
- Το δικαίωμα της ιθαγένειας.
- Το δικαίωμα του γάμου.
- Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
- Ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας.
- Το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης.
- Το δικαίωμα των ειρηνικών συγκεντρώσεων και του συνεταιρισμού.
- Το δικαίωμα της συμμετοχής στα δημόσια πράγματα।
-Το δικαίωμα για κοινωνική ασφάλιση.
- Το δικαίωμα στην εργασία.
- Το δικαίωμα στην ανάπαυση.
- Το δικαίωμα για επαρκές βιοτικό επίπεδο.
- Το δικαίωμα στην εκπαίδευση.
- Το δικαίωμα στον πολιτισμό.
- Το δικαίωμα της προστασίας των δικαιωμάτων.
- Καθήκοντα προς την κοινότητα και σεβασμό των δικαιωμάτων.
- Επαγρύπνηση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων.
Η Οικουμενική Διακήρυξη διατυπώνει πρώτα τη φιλοσοφική της αρχή ότι το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας είναι σύμφυτο δικαίωμα του ανθρώπου και δεν μπορεί να απαλλοτριωθεί ότι η έμφυτη αξιοπρέπεια του ανθρώπινου όντος αποτελεί τη βάση για την αναγνώριση όλων των άλλων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά διατυπώνει την αρχή της ισότητας και της μη διάκρισης, που είναι κεντρική αρχή στο διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνεχίζει με την εξαγγελία των τριών αλληλένδετων δικαιωμάτων που θεωρούνται αναγκαία για την απολαβή όλων των άλλων δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην ελευθερία και το δικαίωμα στην ασφάλεια του ατόμου. Η Οικουμενική Διακήρυξη εξαγγέλλει τα πολιτικά και ατομικά δικαιώματα όπως και τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, αναγνωρίζοντας ότι τα δικαιώματα αυτά είναι αλληλένδετα, αλληλεξάρτητα και εξίσου απαραίτητα.
Τα δικαιώματα συνεπάγονται υποχρεώσεις. Ελευθερία χωρίς αίσθηση ευθύνης εύκολα εκφυλίζεται σε κατάχρηση της ελευθερίας. Η Οικουμενική Διακήρυξη είναι μια δήλωση για τις ανθρώπινες σχέσεις, που ορίζει ότι τα δικαιώματα που διεκδικεί ένα άτομο πρέπει να αντισταθμίζονται από αντίστοιχες υποχρεώσεις, που τις αποδέχεται το άτομο. Το προτελευταίο άρθρο της Διακήρυξης ορίζει: «Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται σε περιορισμούς άλλους από αυτούς που οι νόμοι ορίζουν, με σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώριση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτήσεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και της ευημερίας σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Το σύνολο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που περιέχονται στην Οικουμενική Διακήρυξη έχει αποτελέσει το μέτρο με το οποίο κρίνουμε τη γενική έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εφαρμογή τους σε χώρες και σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Πολλές χώρες έχουν ενσωματώσει άρθρα της Διακήρυξης στα Συντάγματά τους και στη νομοθεσία τους. Η Οικουμενική Διακήρυξη δεν έχει νομική ισχύ, ούτε τη μορφή διεθνούς σύμβασης που επικυρώνεται από τα κράτη. Είναι μια εξαγγελία αρχών. Η συμμετοχή ενός κράτους στα Ηνωμένα Έθνη συχνά θεωρείται ως σιωπηρή αποδοχή των αρχών της Διακήρυξης.

ΑΤΟΜΙΚΑ – ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΝΗΣ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ ΦΥΛΑΚΙΣΗ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ
ΙΣΟΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ – ΓΥΝΑΙΚΩΝ
ΙΣΟΤΗΤΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΚΕΨΗΣ, ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΓΝΩΜΗΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ
ΙΣΟΤΗΤΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΝΟΜΟ
ΤΟ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ
ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΑΠΟ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ ΑΠΕΛΑΣΗ
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ (παιδεία, θρησκεία, γλώσσα)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΓΙΑ ΠΟΛΕΜΟ, ΜΙΣΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΙΚΗΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ (αφορά και τα οικονομικά –κοινωνικά δικαιώματα με τη μορφή της σύστασης συνδικάτων)
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ (εκλέγειν – εκλέγεσθαι)

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ – ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα που καταρτίστηκε μαζί με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα τέθηκε σε ισχύ στις 3 Ιανουαρίου 1976 Εκφράζει την πεποίθηση ότι η προαγωγή των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, όπως και των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων είναι «υψίστης σημασίας για την πλήρη αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αξίας και για την επίτευξη των θεμιτών επιδιώξεων του κάθε ατόμου. το ιδεώδες του ελεύθερου, του απαλλαγμένου από φόβο και ένδεια ανθρώπινου όντος, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνον εφόσον δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες ο καθένας θα μπορεί να απολαμβάνει τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά του δικαιώματα, όπως και τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματά του.
Τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα εξασφαλίζουν την ικανοποίηση των περισσοτέρων φυσικών αναγκών του ανθρώπου και η συνειδητοποίηση τους μας φέρνει πιο κοντά στο ιδεώδες της κοινωνίας των ίσων πολιτών. Από το βαθμό συνειδητοποίησης των δικαιωμάτων αυτών στις διάφορες κοινωνίες εξαρτάται και η δυνατότητα των πολιτών τους να ασκούν τα ατομικά και πολιτικά τους δικαιώματα.
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (προϋπόθεση για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια)= δίκαιη αμοιβή, ίση αμοιβή για ίση εργασία, ασφαλείς και υγιεινές συνθήκες εργασίας, ίδιες ευκαιρίες για προαγωγή, λογικό ωράριο εργασίας, ανάπαυση και διακοπές. Το δικαίωμα στην «πληρωμένη αργία» όπως λέγεται
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΓΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ (περίθαλψη, υγειονομικές παροχές)
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ, ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΓΑΘΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ( η UΝΕSCΟ ιδρύθηκε ακριβώς για να συμβάλει στην ειρήνη και στην ασφάλεια με την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των εθνών δια μέσου της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της πνευματικής καλλιέργειας με σκοπό να προάγουν τον διεθνή σεβασμό για τη δικαιοσύνη, το κράτος δικαίου και των ανθρωπί-νων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών...Τα άρθρα του Συμφώνου βασίζονται στην αρχή ότι η γνώση αποτελεί τη βασική προϋπόθεση τόσο για την ανάπτυξη των δια-νοητικών και πρακτικών ικανοτήτων του ατόμου, όσο και για τη διαμόρφωση των διαθέσεων και της συμπεριφοράς που ευνοούν τη διεθνή κατανόηση. Όλες αυτές οι αλληλοσυνδέσεις ασκούνται με ολοκληρωμένο τρόπο στην εκπαίδευση. Η πρόοδος στον αγώνα εναντίον της αμάθειας εξασφαλίζει την επιτυχία στην κατάκτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.)

H Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Έως σήμερα έχει επικυρωθεί από 193 χώρες, ενώ δεν την έχουν επικυρώσει δύο. Η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992.Περισσότερα στην αντίστοιχη ηλεκτρονική διεύθυνση της UNICEF
http://www.unicef.gr/reports/symb.php


ΤΡΙΤΗ ΓΕΝΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Σ΄ αυτήν υπάγονται δικαιώματα των οποίων η σημασία και αναγκαιότητα αναδείχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (ως προϋπόθεση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και ασφαλιστικής δικλίδας για το μέλλον των επερχόμενων γενεών)
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΟΣ
ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΠΟ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
(Η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η μοναδικότητα και η διαφορετικότητα των ανθρώπων είναι θεμελιώδεις αξίες και δεν μπορούν να πληγούν από κανένα αποτέλεσμα επιστημονικών ερευνών, συμπεριλαμβανομένης της αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος. Με αυτό το πνεύμα συντάχθηκε η «Παγκόσμια Διακήρυξη για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», η οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης της ΟΥΝΕΣΚΟ στην 29η Συνοδό της, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1997
Άρθρο 1: Το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελεί την έκφανση της θεμελιώδους ενότητας όλων των μελών της ανθρώ¬πινης οικογένειας, καθώς και την αναγνώριση της μοναδικότητας και της διαφορετικότητας που ενυπάρχουν στο κάθε μέλος ξεχωριστά. Κατά μία έννοια συμβολίζει την κληρονομιά της ανθρωπότητας.
Άρθρο 2: α) Η αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα του καθενός είναι σεβαστά, ανεξάρτητα από τα γενετικά του χαρακτηριστικά. β) Λόγω αυτής της αξιοπρέπειας, κάθε αναγωγή του ατόμου στα γενετικά του χαρακτηριστικά είναι απαρά¬δεκτη και ο σεβασμός της μοναδικότητας και της διαφορετικότητας του επιβεβλημένος.
Άρθρο 3: Το ανθρώπινο γονιδίωμα, το οποίο από τη φύση του εξελίσσεται, υπόκειται σε μεταλλάξεις. Περιέχει δυνατότητες οι οποίες εκφράζονται ποικιλοτρόπως, ανάλογα με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον κάθε ατόμου, όπως είναι η κατάσταση της υγείας του, οι συνθήκες ζωής, η διατροφή και η εκπαίδευσή του.
Άρθρο 4: Το ανθρώπινο γονιδίωμα στη φυσική του κατάσταση δεν μπορεί να αποτελέσει αφορμή για οικονομικό κέρδος.
Άρθρο 5: α) Κάθε έρευνα, θεραπεία ή διάγνωση που επηρεάζει το γονιδίωμα ενός ατόμου θα επιτρέπεται μόνο αφού προηγουμένως έχουν εκτιμηθεί σε βάθος τα δυνατά οφέλη και οι δυ-νατοί κίνδυνοι που απορρέουν από μία τέτοια ενέργεια και πάντα εφόσον αυτή η ενέργεια βρίσκεται σε συμφωνία με ό,τι άλλο προβλέπει η εθνική νομοθεσία.
β) Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η προκαταρκτική, αβίαστη και επίσημη συγκατάθεση του ενδιαφερομένου προσώπου. Αν το άτομο δεν είναι σε θέση να συναινέσει, η σχετική συγκατάθεση ή η εξουσιοδότηση θα επιτυγχάνεται όπως ορίζει ο νόμος, με γνώμονα τα συμφέροντα του ενδιαφερομένου ατόμου.
γ) Επιπλέον, στην περίπτωση της έρευνας, τα πρωτόκολλα θα υποβάλλονται για προκαταρκτικό έλεγχο σύμφωνα με τους σχετικούς διεθνείς και εθνικούς κανόνες και οδηγίες.
δ) Αν σύμφωνα με το νόμο ένα άτομο δεν είναι σε θέση να συναινέσει, η έρευνα που θα επηρεάσει το γονιδίωμα του θα μπορεί να διεξαχθεί μόνο εφόσον αποσκοπεί ευθέως στη βελτίωση της υγείας του και θα υπόκειται σε όλους τους κανόνες προστασίας που ορίζει ο νόμος. Έρευνα η οποία δεν αποφέρει άμεσο όφελος στην υγεία του ενδιαφερομένου μπορεί να διεξαχθεί μόνο εξαιρετικά, με την πλέον ενδεδειγμένη προσοχή, και μόνο αν εκθέτει το άτομο στον ελάχιστο κίνδυνο και του επιφέρει την ελάχιστη ενόχληση και εφόσον η έρευνα αποσκοπεί στο να συνεισφέρει οφέλη στην υγεία άλ¬λων ατόμων της ίδιας ηλικιακής κατηγορίας και των ιδίων γενετικών συνθηκών, και πάλι εφόσον η έρευνα συμφωνεί με τους όρους που προβλέπει ο νόμος και τέλος υπό την προϋπόθεση ότι δεν αντίκειται στα ατομικά δικαιώματα του ενδιαφερομένου.
Άρθρο 6: Κανείς δεν θα υπόκειται σε διακρίσεις που απορρέουν από τα γενετικά χαρακτηριστικά και οι οποίες αποσκοπούν ή θα έχουν ως αποτέλεσμα την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Άρθρο 7: Η κατοχή ή η διατήρηση γενετικών δεδομένων, τα οποία σχετίζονται με την ταυτότητα κάποιου ατόμου και τα οποία εξυπηρετούν ερευνητικούς ή άλλους σκοπούς, θα πρέπει να είναι εμπιστευτικού χαρακτήρα, όπως ορίζει ο νόμος.
Άρθρο 8: Κάθε άτομο θα έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τη διεθνή και την εθνική νομοθεσία, να διεκδικήσει αποζημίωση για κάθε ζημιά που θα υποστεί και η οποία θα προέρχεται με άμεσο και ρητό τρόπο από χρήση που επηρεάζει το γονιδίωμά του.
Άρθρο 9: Για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, κάθε απόκλιση από τις αρχές της συναίνεσης και του ιδιωτικού απορρήτου θα είναι αποδεκτή μόνο εφόσον ο νόμος το προβλέπει και ισχυροί λόγοι συνηγορούν σε αυτήν και μόνο, εφόσον αυτή κινείται εντός των πλαισίων της διεθνούς και της εθνικής νομοθεσίας καθώς και των αν¬θρωπίνων δικαιωμάτων.)

ΘΕΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2010
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ
Σαν σήμερα, πριν από 60 χρόνια, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κείμενο–ακρογωνιαίο λίθο το οποίο συντάχθηκε μετά τη διάπραξη αφάνταστων ωμοτήτων. Αυτή η διακήρυξη και τα νομικά έγγραφα που προέκυψαν απ’ αυτήν μας βοήθησαν να καταπολεμήσουμε τα βασανιστήρια, τις διακρίσεις και την πείνα. Και τώρα η ίδια διακήρυξη θα πρέπει να μας οδηγήσει στη μάχη εναντίον μιας από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισε ποτέ η ανθρωπότητα: των αλλαγών στο κλίμα του πλανήτη.
Καθώς αντιπρόσωποι απ’ όλες τις χώρες κάθονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Κλιματική Αλλαγή, οι φτωχοί άνθρωποι ήδη αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Από αυξανόμενες ξηρασίες ως αυξανόμενες πλημμύρες, από χαμηλότερη αγροτική παραγωγικότητα ως συχνότερες και ισχυρότερες καταιγίδες, πολλοί πιστεύουν δικαίως ότι τα πράγματα μόνο θα επιδεινώνονται. Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ασφάλεια, στην Υγεία και στον βιοπορισμό απειλούνται όλο και πιο πολύ από τις αλλαγές στο κλίμα της Γης.
Οι φτωχότεροι, οι οποίοι ευθύνονται λιγότερο για το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, σηκώνουν τώρα το βαρύτερο φορτίο των επιπτώσεων. Το 97% των θανάτων που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές καταγράφεται ήδη σε αναπτυσσόμενες χώρες. Στη Νότια Ασία, τα 17 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν επάνω σε αμμώδεις όχθες των ποταμών του Μπανγκλαντές θα μπορούσαν να μείνουν άστεγοι ως το 2030, καθώς τα νερά που προέρχονται από το λιώσιμο των πάγων στα Ιμαλάια πλημμυρίζουν τα σπίτια τους. Στη Νότια Αμερική, η μείωση των χιονοπτώσεων μέσα στα επόμενα 15-20 χρόνια θα θέσει σε σοβαρό κίνδυνο περισσότερα από 9 εκατομμύρια άτομα, τα οποία ζουν στη Λίμα, τη μεγαλύτερη πόλη του Περού.
Εκείνοι που είναι ήδη φτωχοί και ευάλωτοι θα συνεχίζουν να πλήττονται δυσανάλογα. Ολοένα και περισσότερο η γη θα γίνεται πολύ ξηρή για να καλλιεργηθεί, τα σπαρτά θα ξεραίνονται, η αυξανόμενη στάθμη της θάλασσας θα διαβρώνει τα παραθαλάσσια εδάφη, οι πόροι της ζωής θα εξαφανιστούν. Οι εκπομπές άνθρακα έχουν ανθρώπινες και περιβαλλοντικές συνέπειες. Στο βαθμό που οι μεγάλες βιομηχανικές χώρες συνεχίζουν να εκπέμπουν ρυπογόνα αέρια που συντελούν στο «φαινόμενο του θερμοκηπίου», τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα της ζωής, της ασφάλειας, του φαγητού, της Υγείας εκατομμυρίων φτωχών ανθρώπων του κόσμου θα συνεχίζουν να παραβιάζονται.
Επειδή η κλιματική αλλαγή αντιπροσωπεύει μια νέα και άνευ προηγουμένου απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το διεθνές δίκαιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι σχετικοί οργανισμοί πρέπει να εξελιχθούν, ώστε να προστατεύσουν αυτά τα δικαιώματα. Εκείνο όμως που είναι το πλέον σημαντικό είναι να αναλάβουν τα κράτη άμεση δράση, ώστε να αποφευχθούν σοβαρότερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τα θεσμοθετημένα ανθρώπινα δικαιώματα παρέχουν μια ισχυρή βάση, επάνω στην οποία μπορούν να «οικοδομηθούν» αρχές, με στόχο να ανακοπεί η παγκόσμια κλιματική αλλαγή. Πρέπει επειγόντως να περιοριστούν οι εκπομπές ρυπογόνων αερίων, ώστε να σεβαστούμε και να προστατεύσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα από τις μελλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, η υποστήριξη των φτωχότερων κοινοτήτων, ώστε να προσαρμοστούν στις ήδη παρούσες κλιματικές επιδράσεις αποτελεί τη μοναδική μέθοδο αποκατάστασής τους.
Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», 13 Δεκεμβρίου 2008 (Διασκευή)
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: …το διεθνές δίκαιο περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι σχετικοί οργανισμοί πρέπει να εξελιχθούν, ώστε να προστατεύσουν αυτά τα δικαιώματα...
Μονάδες 10
Β2. α) Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου «Οι φτωχότεροι...πόλη του Περού»; (μονάδες 3)
β) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της συγκεκριμένης παραγράφου. (μονάδες 4)
Μονάδες 7
Β3. α) Να γράψετε ένα σ υ ν ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
αλλαγές, ευάλωτοι, να εκπέμπουν, άνευ, να ανακοπεί. (μονάδες 5)
β) Να γράψετε ένα α ν τ ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
συχνότερες, επιδεινώνονται, ασφάλεια, αυξανόμενη, παρούσες. (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Β4. α) Να μετατραπεί η παθητική σύνταξη του παρακάτω αποσπάσματος σε ενεργητική.
«Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ασφάλεια, στην Υγεία και στον βιοπορισμό απειλούνται όλο και πιο πολύ από τις αλλαγές στο κλίμα της Γης». (μονάδες 4)
β) «φαινόμενο του θερμοκηπίου», «οικοδομηθούν»:
Να δικαιολογηθεί η χρήση των εισαγωγικών. (μονάδες 4)
Μονάδες 8
Γ1. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι υποχρέωση και δικαίωμα όλων μας. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα να αναπτύξετε τους λόγους για τους οποίους πρέπει να προστατεύεται το περιβάλλον και να προτείνετε τρόπους με τους οποίους οι μαθητές μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη αυτού του σκοπού (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40